Discussie: Mechanisch meten en motorconditie.

Slijtage aan motoren

Verbrandingsmotoren hebben een beperkte levensduur. Deze levensduur is niet voor alle motoren gelijk. Er zijn veel factoren die de levensduur van de motor beïnvloeden.

De mate van slijtage voor de verschillende onderdelen is aan grenzen gebonden. Binnen deze grenzen is revisie mogelijk.
Revisie betekent dan ook dat alle componenten zodanig bewerkt of vervangen worden, dat uiteindelijk de motor weer volledig voldoet aan de fabrieksspecificaties en in staat is de door de fabrikant opgegeven prestaties te leveren.

Slijtage wordt bepaald door de onderdelen te controleren en op te meten.
Als de onderdelen versleten zijn moeten ze vervangen worden.

Cilinder en zuiger controleren

Het controleren van de cilinder en zuiger begint met een visuele controle.
Visuele controle houdt in dat je de component bekijkt zonder te meten.
Je let dan op beschadigingen, gladheid, groefvorming en dergelijke.

Meten

Het meten aan onderdelen moet met de nodige nauwkeurigheid uitgevoerd worden. Maten en toleranties worden door de fabrikant namenlijk in honderdsten van millimeters opgegeven.
Het spreekt dan ook voor zich dat je de onderdelen vóór het meten eerst reinigt. Nauwkeurige meetinstrumenten zijn dus beslist noodzakelijk om uiteindelijk een kwalitatief goede en betrouwbare revisie uit te kunnen voeren.

Cilindermeetklok

De cilindermeetklok wordt, zoals de naam al aangeeft, gebruikt voor het meten van cilinders. Bij dit instrument wordt gebruik gemaakt van verwisselbare meetstiften.



Cilinder

Voordat je de meeting gaat uitvoeren, moet je eerst de lengte van de meetstift bepalen. Hiervoor ga je uit van de door de fabrikant opgegeven cilinderdiameter. Deze moet op meerdere plaatsen gemeten worden. Hieronder zijn die meetpunten aangegeven.



De diameter neemt door slijtage toe, gezien vanaf de krukas.
Deze maatverandering moet bepaald worden en is aan een maximum gebonden.
De metingen moeten in de langs en dwarsrichting van het cilinderblok uitgevoerd worden. De langsrichting is in de rijrichting van de bromfiets en de dwarsrichting is dwars op de rijrichting van de bromfiets.
In de langsrichting krijg je nu drie meetwaarden (A, B en C) en ook in de dwarsrichting (A, B en C). Zo krijg je zes meetwaarden. Zodra de maatafwijkingen buiten de toleranties liggen, moet indien mogelijk de cilinder tot de eerstvolgende overmaat gehoond worden (afhankelijk van het materiaal van de cilinderwand).

Zuiger

Het meten aan de zuiger doe je met een schroefmaat. Als er geen schroefmaat aanwezig is, mag je natuurlijk ook een schuifmaat gebruiken.

De diameter van de zuigermantel wordt haaks op de zuigerpen gemeten.
De fabrikant geeft aan op welke afstand van bijvoorbeeld de onderzijde van de zuiger deze maat gemeten moet worden.



Belangrijk:
Zorg bij het meten dat alle onderdelen en het gereedschap goed schoon zijn. De metingen kunnen namenlijk beïnvloed worden door vuil, bijvoorbeeld koolaanslag.

Zuigerpen

De krachtoverbrenging van de zuiger naar de drijfstang vindt plaats via de zuigerpen. Aan de zuigerpen worden diverse eisen gesteld.
Daarom moet aan de zuigerpen het een en ander gecontroleerd worden.



Wanneer het lager of de lagerbus slecht draaien, moeten de zuiger, de zuigerpen en het lager als set vernieuwd worden. Ook bij overmatige speling moet je de gehele set vernieuwen.

Cilinder en zuiger vervangen

Bij het vervangen van de cilinder en zuiger moeten o.a. de uitlaat en (soms) de carburateur verwijderd worden.
De cilinder kan verwijderd worden door de moeren op de cilinderkop/pet los te draaien en daarna de cilinderkop/pet te verwijderen.
Let er bij het verwijderen van de cilinder op dat er geen vuil of onderdelen in het carter vallen. Dit kun je oplossen (voorkomen) door een doekje in de opening van het carter te stoppen. Bij het verwijderen van de zuiger moet eerst de zuigerpen verwijderd worden.

De zuigerpen kan op twee manieren bevestigd zij:

=> Zuigerpen vast in de zuiger. Bij deze constructie is de zuigerpen vast verbonden met de zuiger (krimpverbinding). De zuigerpen scharniert in de drijfstang. Voor het demonteren van de zuigerpen moet de zuiger verwarmd worden of moet men de zuigerpenpers gebruiken.

=> Zuigerpen zwevend bevestigd. De zuigerpen is zowel in de drijfstang als in de zuiger scharnierbaar. De borgveertjes voorkomen dat de zuigerpen verschuift. Voor het demonteren hoeven alleen de borgveertjes te worden verwijderd.

Als de zuigerpen is verwijderd, ligt de zuiger los en kan hij worden weggenomen. Het monteren gaat in omgekeerde volgorde.
Plaats eerst de zuiger en dan de zuigerpen. Deze kan gekrompen moeten worden (dan moet de zuiger verwarmd worden), of met borgveertjes bevestigd worden.

Plaats daarna de cilinder. Vergeet hierbij niet het doekje te verwijderen.
Druk bij het plaatsen van de cilinder de zuigerveren goed naar binnen zonder iets te beschadigen. Denk daarbij aan het veerslot.



De cilinder zal nu gemakkelijk over de zuiger gaan. Plaats dan de cilinderkop en de moeren. Draai de moeren kruislinks aan en zet ze met een momentsleutel vast. Let er bij de montage op dat alle oude pakkingen verwijderd zijn en dat je nieuwe pakkingen gebruikt.

Pakkingen

Bij het vervangen van de kop en voetpakking moet je er goed opletten dat je de juiste pakking monteert. Bij gebruik van orginele onderdelen kan worden volstaan met het aangeven van de bromfietsgegevens. Ga je de dikte van de pakkingen veranderen, dan ga je ook de bromfietsspecificaties veranderen.
Bij de koppakking zal de compressieverhouding veranderen, wat als gevolg kan hebben dat je vermogensverlies krijgt. Bij de voetpakking kan het zijn dat de zuiger de kop raakt, omdat de afstand tussen kop en carter kleiner wordt en de zuigerslag gelijk blijft.

Krukas uit en inbouwen

Tap de motorolie (indien van toepassing) af en vang deze op de juiste manier op. Je moet nu meerdere onderdelen (de carburateur, de cilinder, het kettingwiel, het vliegwiel en de grondplaat) verwijderden, voordat je de twee carterhelften van elkaar kunt scheiden.
Tevens moet je alle bouten en moeren waarmee de twee carterhelften aan elkaar zitten, verwijderen. De twee carterhelften kunnen nu van elkaar gehaald worden.

Hierbij kun je gebruik maken van speciaal gereedschap, de trekker.
Raadpleeg hiervoor de voorschriften van de fabrikant. Eventueel moeten de carterhelften verwarmd worden. Dat moet dan wel gelijkmatig gebeuren. Vaak kunnen de carterhelften met een kunststof hamer losgeklopt worden.



Nu kun je de krukas uit het carter halen.
Eventueel moet je weer de carterhelft verwarmen. Pas op de keerringen en lagers.
Als het carter gereinigd is en alle onderdelen schoon zijn, kun je het geheel weer in elkaar zetten. Dit gaat in omgekeerde volgorde van het uitbouwen.

Enige aandachtspunten bij het inbouwen zijn:

=> Controleer de pasvlakken van de carterhelften op vlakheid en beschadigingen.
=> Gebruik nieuwe keerringen en pakkingen.
=> Let op beschadigingen van aseinden, vulringen en pasbussen.
=> Let op montagevoorschriften omtrent eventueel verwarmen van carterhelften.
=> Draai bouten en moeren gelijkmatig aan en controleer tussentijds het soepel lopen van de as in het blok.